Zakroczym

Tu wydawana była 12-20 września 1831 r. „Gazeta Narodowa”. W 1863 r. kilkudziesięciu mieszkańców Zakroczymia przystąpiło do oddziału powstańczego utworzonego przez burmistrza Rychłowskiego. W okresie międzywojennym do Zakroczymia przyjeżdżał na plenery malarskie Kazimierz Stabrowski (1869-1929). Znany jest jego pejzaż przedstawiający „Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego o zachodzie słońca” z 1928 r. 11 -29 września 1939 r. zacięte walki z Niemcami związane z obroną twierdzy Modlin. Początkowo Zakroczymia bronili żołnierze armii „Modlin”, a następnie od 13 września 2 Dywizji Piechoty z armii „Łódź”. Odcinkiem „Zakroczym”, obsadzonym przez ok. 2500 żołnierzy 2 pp. leg., dowodził wówczas płk Antoni Staich. Bezpośrednio po kapitulacji hitlerowcy rozstrzelali kilkuset jeńców i osób cywilnych. Od 11 sierpnia do 23 października 1944 r. w Forcie I na płn.-wsch. krańcu miasta znajdował się obóz przejściowy dla deportowanych mieszkańców prawobrzeżnej Warszawy i miejscowości podwarszawskich, przez który przeszło ok. 14 000 osób (głównie mężczyzn). Dla więźniów obozu mieszkańcy miasta i okolic stworzyli sprawny system pomocy chroniący wiele osób od śmierci głodowej (tzw. Rodzina Zakroczymska). Po wojnie ze składek uratowanych więźniów obozu zbudowano w Zakroczymiu szkołę podstawową jako pomnik wdzięczności mieszkańcom miasta. Z miasta pochodzili m.in.: Erazm Cziotho – budowniczy pierwszego stałego mostu w Warszawie (powstał w latach 1569-73), bp płocki Andrzej Noskowski (1492-1567) – działający na dworze ostatnich książąt mazowieckich Janusza i Stanisława, i kapucyn Bernard Gratowski (XIX w.) – kartograf.

Prostokątny rynek z „kocimi łbami” będący środkiem założenia miejskiego. Pośrodku odsłonięty w 1965 r. pomnik w formie latami ku czci powstańców z 1831, 1863 oraz poległych w czasie

II wojny światowej. Na szybach latarni umieszczone są herby Mazowsza i Zakroczymia oraz rewers i awers „Gwiazdy Zakroczymskiej”.

Gotycko-renesansowy kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego zbudowany w XVI-XVII w. w miejscu wcześniejszego, grodowego zapewne z XI w. Trzynawowy, pseudobazylikowy z dwiema kaplicami i prezbiterium równym szerokością z nawą główną, lecz wyższym od niej. Murowany z cegły z użyciem kamieni polnych, kul armatnich i koła młyńskiego, częściowo tynkowany, oszkarpowany. Po bokach fasady dwie wieżyczki zwężające się uskokowo ku górze. Wewnątrz w ołtarzu głównym obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1663 r., w nawie tablica poświęcona św. Stanisławowi Kostce – staroście zakroczymskiemu, w kaplicy płd. późnorenesansowe epitafium Chądzyńskich z ok. 1608 r. zwieńczone kartuszami herbowymi. Obok kościoła murowana, nowa dzwonnica z wmurowaną tablicą z 1608 r. z napisem łacińskim dotyczącym Chądzyńskich.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *