Trakt Królewski

Trakt Królewski to obok Skarpy Warszawskiej najbardziej charakterystyczny element w krajobrazie Warszawy, który nadaje miastu indywidualne, aktualne częściowo po dziś dzień oblicze. Jego dzieje sięgają czasów Saskich (lat 1720-1764), kiedy dwaj kolejni królowie z dynastii Wettinów, August II i August III, podjęli próbę przekształcenia Warszawy w nowoczesne miasto rezydencjonalne wzorowane na wielkich europejskich ośrodkach władzy. W Warszawskim Urzędzie Budowlanym, odpowiedniku departamentu artystycznego króla Ludwika XIV, kierowanym przez architektów J. K. Naumanna, J. D. Jaucha i J. F. Knoebla, opracowano trzy projekty urbanistyczno-architektoniczne: tzw. Oś Saską, Drogę Kalwaryjską i Aleję Gwardii. Oparte na wzorcach francuskich, realizacje te miały kluczowe znaczenie dla rozwoju miasta. Pozostałością Drogi Kalwaryjskiej są stojące do dziś na placu Trzech Krzyży dwie kolumny z pozłacanymi krzyżami (z lat 1724-1731) i figura św. Jana Nepomucena (z 1756 roku, dłuta J. J. Plerscha).

Czasy Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764-1795) przyniosły miastu kolejne nowatorskie rozwiązania. Ludność Warszawy osiągnęła wówczas 150 tysięcy, co awansowało miasto do grupy kilku największych metropolii Europy. Dzięki bogatej finansjerze Warszawa stopniowo przekształcała się w miasto kapitalistyczne. Najważniejszą inwestycją była nowa oś urbanistyczna: Droga Królewska, zwana Traktem Królewskim, opracowana w latach 1768-1773 według zasad oświeceniowych. Podstawą nowej osi była aleja lipowa zwana Drogą Królewską, łącząca Zamek Królewski z prywatną rezydencją Stanisława Augusta w Ujazdowie. Trakt miał charakterystyczną dla ówczesnych rozwiązań planistycznych sieć gwiaździstych placów. Dzisiaj są to place: Zbawiciela, Na Rozdrożu, Politechniki i Unii Lubelskiej. Wzdłuż nowej osi powstało szereg rezydencji i zespołów parkowo- pałacowych, projektowanych głównie przez Szymona Bogumiła Zuga według modnych wzorów angielskich i francuskich.

W XIX wieku zabudowa objęła Aleje Ujazdowskie oraz Aleję Szucha i Aleję Róż, gdzie powstała pierwsza w mieście kolonia „Ogród Róż” z ekskluzywnymi pałacykami arystokracji i warszawskiej burżuazji. Aleje Ujazdowskie stały się wówczas najpiękniejszą i najelegantszą ulicą miasta, warszawskim corso, miejscem spotkań towarzyskiej elity, opisywanym przez ówczesną powieść realistyczną. Aleje mają także mroczną historię: tutaj 6 października 1939 roku Adolf Hitler odbierał dwugodzinną paradę zwycięstwa, a jego urzędnicy przekształcili rejon w zamkniętą dzielnicę niemiecką z siedzibą gestapo i ciężkim aresztem dla Polaków.

Ta część miasta, mało zniszczona, zachowała po wojnie charakter reprezentacyjny. Mieści się tu Urząd Rady Ministrów, ministerstwa i ambasady. Nazwą Trakt Królewski przyjęło się określać ciąg komunikacyjny wzdłuż Skarpy Warszawskiej od Zamku Królewskiego do pałacu w Wilanowie. Trasa spacerowa wiedzie od placu Zamkowego do Belwederu. Trakt jest częścią zespołu zabytkowego miasta Warszawy, który w 1994 roku uznano za Pomnik Historii.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *