Czerwińsk nad Wisłą

Bazylika pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny, od 1923 r. salezjanów. Murowana z kamienia w 1 poł. XII w. jako dwuwieżowa bazylika romańska z pseudotranseptem, przebudowywana wielokrotnie, gruntownie restaurowana w latach 1903-13 pod kierunkiem arch. Stefana Szyllera. W wieżach zachowały się romańskie okna podwójne zwane biforiami. Wewnątrz w przedsionku m.in. zachowany częściowo portal romański z ok. 1140 r. W płd. kaplicy cenne malowidła ścienne, romańskie z XII lub XIII w. (o największej powierzchni w Polsce wynoszącej ok. 10 m2) przedstawiające Dzieje Stworzenia Świata, Grzech Pierworodny, Historię Noego, Przymierze Boga z Abrahamem oraz cykle hagiograficzny i apostolski. Tamże gotyckie malowidła przedstawiające Pietę. W nawie płd. częściowo odsłonięte kolumny romańskie. W ołtarzu głównym za zasłoną uważany za cudowny, koronowany w 1970 r. przez prymasa Stefana Wyszyńskiego diademami papieskimi, obraz Matki Boskiej Czerwińskiej namalowany przez Łukasza z Łowicza w 1612 r. W płd. ścianie tablica z brązu upamiętniająca 500-lecie zwycięstwa pod Grunwaldem, odsłonięta w 1928 r., sygnowana przez Władysława Gruberskiego. Na filarze umieszczone jest epitafium księdza Eugeniusza Gruberskiego (1870-1923), proboszcza diecezjalnego kościoła czerwińskiego, zasłużonego w odnowie tej zabytkowej świątyni, cenionego kompozytora muzyki kościelnej. W drzwiach płd. nawy do niedawna były dekoracyjne okucia z XII w. będące zapewne najstarszym tego typu zabytkiem w Polsce (obecnie w sali kard. Hlonda). Płyta nagrobna opata wmurowana w płn. ścianę wewnętrzną, wykonana z piaskowca w XV-XVI w., z zatartą figurą zmarłego.

Klasztor murowany z 1328 r., wielokrotnie przebudowywany, ostatnio w latach 1959-61 (wtedy zach. skrzydło częściowo rekonstruowane) pod kierunkiem arch. Brunona Zborowskiego. Klasztor użytkowany do 1819 r. przez kanoników regularnych lateraneńskich. Od 1855 do 1902 r. przez zakon norbertanek z Płocka. Następnie siedziba szpitala. Od 1923 r. sprowadzenie tu salezjanów. Wewnątrz m.in. dawny refektarz ozdobiony gotyckim sklepieniem żebrowym, mający także gotycki, ostrołukowy portal. W klasztorze salezjanie prowadzą bardzo interesujące muzeum misyjne i muzeum parafialne. W tym ostatnim znajdują się zabytkowe rzeźby i obrazy sakralne (m.in. obraz św. Doroty z XV w.), fragmenty architektoniczne, tkaniny, księgi, okucia kowalskie, a także pamiątki.

Dzwonnica murowana z 1497 r., restaurowana w latach 1907-13. Wewnątrz dzwon „Królewicz Kazimierz” o wadze 1360 kg, wykonany w 1972 r. przez znaną firmę ludwisarską Felczyńskich z Przemyśla. Obok niej odsłonięta w 1910 r. figura Chrystusa usytuowana w miejscu, w którym wg przekazów 2 lipca 1410 r. mszę dla rycerstwa odprawił biskup płocki Jakub Kurdwanowski i gdzie król Władysław Jagiełło przyjmował defiladę wojsk sprzymierzonych.

Ogrodzenie zespołu klasztornego, murowane, z 1470-1502 r., kilkakrotnie przebudowywane. Schody murowane z kamienia z 1916 r.

Dawny spichlerz murowany z końca XIX w., w 1921 r. przebudowany na plebanię. Przechowywana jest tu herma św. Barbary, wczesnogotycka z XV w., wykonana w warsztacie gdańskim. Ogród klasztorny z XVIII i XIX w.

Na placu (dawny rynek) pomnik-głaz wystawiony z okazji Tysiąclecia Państwa Polskiego i 900-lecia Czerwińska.

Na cmentarzu dzwonnica z 1839 r. zbudowana w miejscu nie istniejącego już kościoła murowanego z pocz. XV w. Drewniana, konstrukcji słupowej, oszalowana, nakryta dachem namiotowym. Na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu. W górnej części ścian po dwa otwory dzwonowe przesłonięte drewnianymi żaluzjami. Groby żołnierzy polskich poległych we wrześniu 1939 r. oraz zbiorowa mogiła 85 osób zamordowanych przez hitlerowców 19 stycznia 1945 r. w Sierpcu i 78 osób zamordowanych przez hitlerowców 16 stycznia 1945 r. w Płońsku. Ciała ofiar przywieziono na tutejszy cmentarz.

Liczne domy drewniane z XIX i pocz. XX w. (kilkadziesiąt obiektów).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *