Place Warszawy

Podążamy dalej ul. Senatorską. Po prawej stronie (pod nr. 31) wznosi się zespól klasztorny oo. reformatów. Franciszkanie reformaci sprowadzeni zostali tu w 1623 r. przez króla Zygmunta III Wazę. Obecny, murowany kościół pw. św. Antoniego z Padwy zbudowany został w latach 1671-1778, zapewne wg proj. Józefa Belottiego, a przebudowany w 2 poł. XIX w. Jednonawowy, z kaplicami i prostokątnym prezbiterium. Przed kościołem dziedziniec, z umieszczoną na osi figurą Matki Boskiej wykonaną w 1851 r. przez Antoniego Messiga, otoczony klasycystycznymi krużgankami z końca XVIII w. W nich liczne tablice kommemo-ratywne, w tym wiele dotyczących wydarzeń II wojny światowej. Wewnątrz kościoła wykonane głównie w XVIII w. ołtarze, stacje drogi krzyżowej, epitafia (m.in. Skaryszewskich, Matyldy Szem-bek i Amelii Briihl), grobowiec Andrzeja Józefa Załuskiego. Idziemy dalej ul. Senatorską. Przy skrzyżowaniu z ul. Wierzbową (pod nr. 27) znajduje się kamienica Petyskusa. Jest to jedna z najbardziej okazałych kamienic warszawskich. Wzniesiona została w latach 1818-21 wg proj. Christiana Piotra Aignera. Jest budowlą klasycystyczną, trójkondygnacyjną, dziewiętnastoosiową. Pośrodku fasady, od strony ul. Wierzbowej, trójkątny fronton wsparty na 6 półkolumnach.

Dochodzimy do placu Teatralnego. Plac ten znajduje się pomiędzy ul. Senatorską, Wierzbową i Moliera. Od płd. zamknięty jest gmachem Teatru Narodowego, a od płn. nowo odbudowanym gmachem pałacu Jabłonowskich i pałacem Blanka. Plac powstał w miejscu zlikwidowanego w roku 1808 targowiska Pociejów. Jego nazwa związana jest z powstałym w 1833 r. Teatrem Wielkim i używana jest od ok. 1840 r. Na placu znajdują się pomniki Wojciecha Bogusławskiego (z 1936 r.) i Stanisława Moniuszki (z 1964 r.) – obydwa dłuta Jana Szczepkowskiego. Ustawiony jest tu punkt geodezyjny określający współrzędne geograficzne tego miejsca, tj. 52°14′ 40″ szerokości płn. i 21°00′ 42″ długości wsch. W latach 1964-95 na placu stał pomnik Bohaterów Warszawy, popularnie nazywany warszawską Nike, wykonany wg proj. Włodzimierza Koniecznego. Obecnie w związku z odbudową pałacu Jabłonowskich został ustawiony na wyższym niż poprzednio cokole u zach. wylotu tunelu Trasy W-Z. Największą budowlą przy placu jest gmach Teatru Wielkiego (obecnie należący do Teatru Narodowego). Wzniesiony został w latach 1825-33 wg proj. Antonia Corazziego, a rozbudowany ok. 1870 r. wg proj. W. Rittendorfa. Zniszczony w czasie II wojny światowej, w znacznej mierze został zrekonstruowany i rozbudowany w okresie powojennym. W 1985 r. wielki pożar strawił prawe skrzydło teatru, jego odbudowa trwała 11 lat. Teatr składa się z korpusu centralnego mieszczącego główną salę widowiskową oraz dwóch skrzydeł: lewego (dawnego gmachu Pod Kolumnami wzniesionego wg proj. C. P. Aignera) i prawego (mieszczącego Sale Redutowe, wzniesionego wg planów A. Corazziego). Korpus centralny poprzedzony jest kolumnową, wielokondygnacyjną, trójstopniową fasadą zwieńczoną trójkątnym frontonem ozdobionym rzeźbami Pawła Malińskiego, przedstawiającymi „Powrót Edypa z igrzysk olimpijskich”. Obecnie w gmachu Teatru Wielkiego, zwanego od 1996 r. Teatrem Narodowym, mają swoje siedziby opera i balet (2 sceny: Moniuszki i Młynarskiego z widownią na 1905 i 250 miejsc), Teatr Narodowy (2 sale: Bogusławskiego i Teatr przy Wierzbowej) i Muzeum Teatralne (portret teatralny, pamiątki po artystach i przedstawieniach teatralnych). Północną pierzeję placu zajmuje nowo odbudowany pałac Jabłonowskich. Wzniesiony został pierwotnie w latach 1773-85 wg proj. Jakuba Fontany i Dominika Merliniego w stylu późnego baroku. Przebudowany i rozbudowany w latach 1817-19 i 1864-69. Dobudowano wtedy skrzydło zach. (siedziba magistratu) i dominującą nad budowlą wieżę strażacką z zegarem o 3 tarczach. Do czterokondygnacyjnego korpusu głównego, z portykiem kolumnowym pośrodku, przylegają dwa krótkie skrzydła tworzące niewielki dziedziniec. W latach 1818-1944 pełnił funkcję ratusza. We wrześniu 1939 r. prezydent miasta Stefan Starzyński kierował stąd cywilną obroną Warszawy. W czasie powstania warszawskiego budynek został wypalony, a w 1952 r. rozebrany. W latach 1995-98 odbudowany z przeznaczeniem na siedzibę dwóch banków. Starannie została zrekonstruowana fasada budowli wraz z wieżą, pozostałą część odbudowano zgodnie z współczesnymi standardami. Z lewej strony do pałacu Jabłonowskich przylega pałac Blanka (Senatorska 14). Wzniesiony został w latach 1762-64, w wyniku przebudowy wcześniejszej barokowej budowli F. Szaniawskiego, wg proj. Szymona Bogumiła Zuga. Jest rozmieszczony na planie trapezu z umieszczonym wewnątrz dziedzińcem, oddzielonym od ulicy bramą. W końcu XVIII w. stał się własnością bankiera warszawskiego Piotra Blanka. Na ścianie frontowej lewego skrzydła budowli umieszczona jest tablica upamiętniająca śmierć w dniu 4 sierpnia 1944 r. powstańca i wybitnego poety okresu II wojny światowej Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (1921-44).

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *